Commentaar op de concept AMVB inzake het wiet-experiment.
Ons commentaar bestaat uit 3 hoofdpunten:
- het voorgestelde ”gesloten model” zal stranden op onwil, geharrewar en tijdsverlies bij coffeeshops en gemeenten;
- daarentegen zal het “organische-groei model” met open armen ontvangen worden en snel tot succes leiden;
- bij het uitgeven van de telersvergunningen moet de uiterste zorg uitgaan naar het voorkomen van invloed van grote buitenlandse concerns.
1. De AMVB stelt in zijn ‘Toelichting’:
“ Het experiment vloeit voort uit het regeerakkoord. Daarin is afgesproken om te komen tot een experiment met de teelt en verkoop van hennep of hasjiesj voor recreatief gebruik in een gesloten coffeeshopketen. Het doel hiervan is om te bezien of en hoe op kwaliteit gecontroleerde hennep of hasjiesj gedecriminaliseerd aan coffeeshops kan worden geleverd. Daarnaast wil het kabinet bezien wat de effecten van een dergelijk experiment zijn op in ieder geval de criminaliteit, veiligheid, overlast en de volksgezondheid.”
2. Dit doel is onvolledig omschreven. Natuurlijk kan cannabis door legale kweek beleverd worden.
Maar dat geeft alleen effecten op gezondheid en criminaliteit als die cannabis ook door de consument wordt gekocht. En de mate waarin dat gebeurt zal bepalen wat de effecten zijn. Koopt hij niks, dan ook geen effect. Hoe meer legale cannabis hij koopt, des te groter het effect.
De reden voor het experiment is de veronderstelling dat legalisering van de hele keten gunstig zou zijn voor gezondheid en het terugdringen van criminaliteit.
Dan moet je ook optimale voorwaarden voor de verkoop van het legale product scheppen.
3. Het ‘gesloten model’.
Die voorwaarden zijn er niet in het voorgestelde ‘gesloten model’. Alle shops in de deelnemende gemeenten mogen alleen nog het legale product verkopen.
4. Op het beginmoment moet dan dus:
- het volledige assortiment aan legale soorten beschikbaar zijn
- de kwekers moeten alle shops volledig kunnen beleveren
- de prijzen moeten vastgesteld zijn
- en die mogen niet of nauwelijks hoger zijn dan die van de illegale soorten
- hasj valt voor de shops weg.
5. Dat betekent grote risico’s voor de deelnemende shops:
-verlies vertrouwde leveranciers
– verlies vertrouwde assortiment
– verlies van hasj-omzet
6. En evenzeer voor de deelnemende gemeenten:
– want zolang als het legale product (nog) niet aanslaat bij de consument dreigt verplaatsing van coffeeshop naar straatdealers met alle narigheid vandien. Zoals ook al gebeurde bij het plan voor invoering van de wietpas en het ingezetenencriterium.
7. Daarom is te verwachten:
– verzet en trammelant bij de shops
– en dus waarschijnlijk ook bij gemeenteraden en burgemeesters.
– geharrewar bij het aanwijzen van de deelnemende gemeenten
– en dus tijdsverlies
8.Tijdspad nu:
– a.s. januari behandeling wetsontwerp in Tweede Kamer
– vervolgens in de Eerste Kamer
– AMVB : tot 24 december a.s. reacties
– vervolgens opstelling definitieve tekst: februari klaar?
– en behandeling in de Tweede Kamer; april/mei?
– 2e helft 2019 selectie gemeenten
– begin 2020 selectie telers
– voorbereiding teelt: 9-12 maanden
– start verkoop legaal product: eerste helft 2021
9. Tegen die tijd is cannabis voor recreatief gebruik in Uruguay, Canada, steeds meer deelstaten in de VS, en waarschijnlijk ook in Mexico en in Luxemburg gelegaliseerd, wellicht ook al in meer landen.
Nederland, eens voorloper met succesvol drugsbeleid, hobbelt dan met een kreupel experiment voor de teelt achteraan. Wij verliezen de kans om mede invloed uit te oefenen op de manier waarop legalisering in de wereld –en in ons eigen land- vorm krijgt.
10. Het ‘organische groei-model’.
Kan het beter? Ja, via het organische groei-model.
Dat houdt in dat in de 6-10 gemeenten het legale product als aanvulling komt op hun bestaande assortiment.
De gesloten –legale – keten blijft mogelijk via administratie bij teler en shop.
11. Dan onstaat:
– geen verzet van coffeeshops
– en ook niet van gemeenten
– integendeel enthousiasme om mee te doen
– dus snelle selectie
– Bovendien: op het beginmoment hoeft nog niet het hele legale assortiment beschikbaar te zijn
– en ook niet zoveel dat alle shops beleverd kunnen worden
– terwijl de prijzen zonder veel risico bijgesteld kunnen worden
– hasj blijft; tezijnertijd wordt het ook in legale vorm geproduceerd.
- En voorts: als legale drugs aanslaan zullen andere shops deze ook willen verkopen.
- Dan kan in alle rust bezien worden of men die weg wil inslaan
- zo kan desgewenst de ‘gesloten legale keten’ organisch groeien
- en kan de evaluatie steeds verder worden uitgebreid
- tot voldoende bewezen is dat legaal kan worden geproduceerd wat de markt verlangt, en daartoe voor alle shops worden overgegaan.
12. Evaluatie.
In het “gesloten model” is de evaluatie van de gevolgen ingewikkeld. Men moet gaan meten vanaf de zonder twijfel nog gebrekkige beginperiode, en vervolgens gaan vergelijken met de omzet van shops buiten het experiment. Die verschillen qua klandizie, assortiment enz. Dat vertroebelt het verschil.
In het ‘organische groei-model’ wordt de meting simpel en zuiver: men meet eenvoudig bij dezelfde coffeeshops hoeveel legaal product er verkocht wordt en hoeveel illegaal.
13. Telersvergunningen.
- cannabisteelt vindt in ons land momenteel plaats onder kunstlicht.
- teelt in kassen of volle grond is een heel ander verhaal.
- In de gelegaliseerde landen is gebleken dat cannabis kweken iets heel anders is dan bv tomaten; in het begin zijn allerlei oogsten mislukt.
- Goede bestaande telers krijgen wellicht sneller de legale teelt van de grond.
- AMVB sluit echter telers zonder vog en bibob uit.
- Daarom zou het ‘bevoegd gezag’ de vrijheid moeten krijgen om ev. aantekeningen in hun strafdossier die betrekking hebben op cannabisdelicten te negeren, zodat ze kunnen meedingen.
- Dat kan de burgemeester nu ook doen bij coffeeshops.
- Voorkomen moet worden dat grote concerns uit bv de VS en Canada de legale teelt hier in handen nemen.
- Want vandaar naar overname van coffeeshops wordt een logisch gevolg, en voorbereidingen daartoe vinden reeds plaats.
- De kans is levensgroot dat de coffeeshops dan gaan veranderen in kale verkooppunten gericht op maximale verkoop.
- Daarmee dreigt zware marktdruk te ontstaan voor het vergroten van de cannabis-consumptie. De macht van grote concerns zal moeilijk te weerstaan zijn.
- We moeten voorkomen dat cannabis de weg opgaat van tabak en alcohol.
- Wij roepen op tot maximale zorg voor het toekennen van teeltvergunningen alleen aan kleinschalige Nederlandse kwekers. Wij zijn verheugd dat de AMVB daarvoor oog heeft, maar zijn nog niet zeker dat hij voldoende waarborgen bevat.
- Leve het behoud van de kleinschalige sociale coffeeshop!