In het afgelopen decennium hebben steeds meer Amerikaanse staten cannabis gelegaliseerd voor recreatieve en medische teelt en verkoop. Stichting Drugsbeleid heeft begin 2021 aan de hand van wetenschappelijke literatuur een overzicht gemaakt van de effecten van het legaliseren van cannabis in Canada, de VS en elders.
Meer wetenschappelijke studies naar de effecten van deze legaliseringsgolf in Noord-Amerika komen nu geleidelijk beschikbaar. Dat was reden voor Stichting Drugsbeleid-lid Koert Swierstra om zijn eerdere literatuurscan over de situatie in Noord-Amerika een update te geven.
Hoewel veel onderzoek nog gebeuren tekenen zich wel langzaam de volgende conclusies af:
- Volgens bijna alle studies heeft de legale cannabis voor de consumenten duidelijk de voor-keur boven illegale, onder meer vanwege de kwaliteit en veiligheid.
- De prevalentiecijfers voor cannabisgebruik lijken na de legalisering niet substantieel te stijgen, in de gelegaliseerde staten in de VS noch in Canada. Dit geldt ook voor minderjarigen, hoewel niet alle onderzoeken eenstemmig zijn.
- De illegale markt is voor een groot deel ingezakt en de illegale teelt loopt terug. Ook in Canada nam het aandeel van de legale markt direct na de landelijke legalisering enorm toe. Een jaar na de legalisering kocht zo’n 45% van de gebruikers legale waar, een jaar later was dit toegenomen tot 58%. In het uitgestrekte land is dit mede afhankelijk van de afstand tot legale verkooppunten.
- Naast blowen is er nu sprake van een grotere diversiteit aan gebruiksmethoden. Cannabis in eetbare vorm gaat bij nieuwe gebruikers mogelijk gepaard met enige risico’s i.v.m. grote porties of een hoog THC-gehalte. Vaping – het verdampen van de rook, zoals met het pijpje van elektronische sigaretten – gebeurt relatief veel in de Verenigde Staten. Sinds de legali-sering lijkt het aan populariteit te winnen, vooral onder jongvolwassenen. Ouderen houden het meer bij de ‘klassieke’ methoden.
- In het algemeen is er geen sprake van een toename van opnames van cannabisgebruikers in de verslavingszorg. Enkele studies melden een toename van psychische problematiek zoals psychoses en een toename van patiënten op de Eerste Hulp van ziekenhuizen.
- De legalisering leidt per definitie tot een aanzienlijke vermindering van arrestaties voor gebruik en bezit voor eigen gebruik, minder politie-inzet en beslag op de rechterlijke macht en gevangeniscapaciteit. Vermogensdelicten en gewelddadige overvallen nemen af in de gelegaliseerde staten.
- Een verplaatsing van criminaliteit naar naburige staten wordt niet gevonden.
- Naar verluidt is in Californië de illegale markt (nog) niet sterk gekrompen: er zou jaarlijks twee keer zo veel geld in omgaan als in de nieuwe legale sector. Het lokale niveau en lokale verordeningen spelen in de VS een grote rol; iedere gemeenteraad mag zelf besluiten of cannabiszaken worden toegestaan.
- In de literatuur is nu meer aandacht voor de marketing en reclame door de legale cannabis-bedrijven.
De legalisering in een aantal staten laat onverlet dat cannabis in de VS nog steeds een Schedule I drug is (lijst I) van meest verslavende en schadelijke middelen, net als bijvoorbeeld heroïne, XTC en LSD.
De update van de literatuurscan kan hier worden gedownload (PDF)
Foto’s door Thys Roes, genomen in VS